ՌԴ ՊՆ հաղորդագրության համաձայն, սկսել է ՀԱՊԿ կազմում Ղազախստան մտցված ռուս դեսանտայինների դուրսբերումը։ Նրանց թիվը, տարբեր տեղեկություններով, հասնում է մոտ երկու տասնյակ հազարի, թեև պաշտոնապես հայտարարվում է մոտ 3 հազարի մասին։ ՀԱՊԿ գործողությունը շատ կարճ տևեց Ղազախստանում. ՀԱՊԿ միջամտությունը խնդրած նախագահ Տոկաևը երեք օր անց պահանջեց դուրս բերել ՀԱՊԿ զորքը։ Պահանջը բավական արագ կատարվեց, թեև խոսակցություններ կան, որ ռուս դեսանտայինների մի մասը կարող է մնալ Ղազախստանում։ ՀԱՊԿ միջամտության վերաբերյալ բավական կոշտ հայտարարություններ եղան Արևմուտքից, նախագահ Տոկաևից ԱՄՆ-ն պահանջել էր բացատրել, թե ինչու էր կարիք առաջացել հրավիրել ՀԱՊԿ-ին։ Փորձագետները նկատել են, որ Չինաստանի ու Թուրքիայի, որոնք զգալի տնտեսա-քաղաքական ներկայություն ու շահեր ունեն Ղազախստանում, առաջին դեմքերը բավական զուսպ էին իրենց հայտարարություններում։ Առավել ևս, որ Ղազախստանում ՌԴ զինված միջամտությունը ներկայացվում էր որպես «Մեծ Թուրանի ծրագրին հարված հասցնելու» գործողություն, ընդ որում՝ Չինաստանի լուռ համաձայնությամբ, որն ունի ույղուրական խնդիր, իսկ ույղուրական մեծ համայնք կա Ալմաթիի շրջանում։ Ուշադրության էր արժանի Չինաստանի ԱԳ նախարարի հայտարարությունը, ըստ որի՝ Ղազախստանի իշխանությունն ի վիճակի է և պետք է իրավիճակը կարգավորի ինքնուրույն, ակնարկելով ՀԱՊԿ միջամտությունը։ Իսկ Չինաստան շտապած Թուրքիայի արտգործնախարարը այդ երկրին հավաստիացրեց, որ Թուրքիան Ղազախստանում չի խոչընդոտելու Չինաստանի շահերին։ Ըստ ռուսաստանյան փորձագիտական շրջանակների՝ Չինաստանն ու Թուրքիան պահանջել են, որ Ռուսաստանը հանի իր զորքը Ղազախստանից։ Փորձագետներն ասում են, որ Արևմուտքի դեմ …

Ամեն անգամ, երբ լսում եմ «համաշխարհային ազգ ենք» արտահայտությունը, մտածում եմ՝ տեսնես ինչ նկատի ունեն մեզ այսպես ձևող-ձևակերպողները։ Անհեթեթություն է, իհարկե, բայց անգամ անհեթեթը ձևակերպելիս պետք է նկատի ունենալ մի բան կամ բաներ, որոնք կարող են արդարացնել ձևակերպման շարժառիթն ու տարողությունը։ Եթե նկատի ունեն, որ մենք ցրված ենք ամբողջ աշխարհով, դա ֆիզիկական գործոն է, որն առաքինություն դժվար է համարել։ Չինացիները, հրեաները, իռլանդացիները, ուկրաինացիները մեզնից պակաս չեն ցրված, թվով գուցե գերազանցում էլ են։ Եթե նկատի ունեն այլ պետություններում, մեծ կայսրություններում հայ անհատների ունեցած դերը, դա էլ մոլորություն է։ Հայազգի որևէ պետական գործիչ, գեներալ, գիտնական, արվեստագետ գործել և գործում է ի շահ այդ պետության, և եթե մի բան էլ ավելացնում է քաղաքակրթությանը, ավելացնում է նրա անունից։ Եթե նկատի ունեն տարբեր երկրներում, համայնքային կյանքով ապրելով, այլ մշակույթներին գույն ու երանգ տալը, չարաչար սխալվում են։ Նախ՝ մեր համայնքները բավարար գունեղ չեն, երկրորդ՝ այդ երկրներում գույնն ու երանգն այնքան շատ են, որ մերը կորչում է բազմաբղետության մեջ։ Մեզ «համաշխարհային» համարողները, սակայն, երբեք նկատի չունեն աշխարհի տարբեր կետերում գործող հայկական հաստատությունները։ Գիտեն տեղերը, բայց նկատի չունեն և չեն ուզում ունենալ, քանզի դրանք խնամք ու հոգածություն են պահանջում։ Մոտ երեք ամիս առաջ Ստամբուլի «Ժամանակ» օրաթերթի խմբագիր Արա Գոչունյանն ահազանգ հնչեցրեց, որ հայկական այդ պարբերականը, չունենալով ոչ մի …

Քոչարյանի փաստաբանը պնդում է՝ դատավորի համար Փաշինյանի արածն անքննելի է Հունվարի 10-ին Երևան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանը՝ նախագահությամբ դատավոր Սերգեյ Սահակյանի, վերսկսեց քննել «Ռոբերտ Քոչարյանն ընդդեմ Նիկոլ Փաշինյանի և Հայաստանի Հանրապետության» քաղաքացիական գործը։ Քոչարյանի քաղհայցը վերաբերում է 2021-ի մարտի 1-ին Հանրապետության հրապարակում հրավիրված հանրահավաքի ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանի հնչեցրած արտահայտություններին։ Դատաքննության մեկնարկին Նիկոլ Փաշինյանի ներկայացուցիչ Դավիթ Հունանյանը դեմ արտահայտվեց նիստի աշխատանքների տեսանկարահանմանը մամուլի ներկայացուցիչների կողմից, որից հետո դատարանի որոշմամբ տեսախցիկները հանվեցին դահլիճից։ Հայցվոր կողմի ներկայացուցիչ Հայկ Ալումյանը վիճարկեց փաստաբան Դավիթ Հունանյանին վարչապետի կողմից լիազորագիր տալու հանգամանքը։ Դատարանը լսեց կողմերին ու գտավ, որ Հունանյանի լիազորությունները պատշաճ են։ Այնուհետև Հայկ Ալումյանը հայտարարությամբ հանդես եկավ։ Սկսվեց բանավեճ դատավոր Սերգեյ Սահակյանի ու փաստաբանի միջև, որի ընթացքում նախագահողը պնդեց, թե կողմը սխալ է ներկայացրել իր հայցը, քանի որ «պատասխանողը ամբողջությամբ չի ընտրված»։ Հայկ Ալումյանը, հիմք ընդունելով դատարանի հայտարարությունները, հայտնեց, թե պետք է բացարկ ներկայացնի դատավորին։ Նա խնդրեց 20 րոպե ժամանակ, որից հետո ներկայացրեց իր բացարկը։ Նախ Ալումյանը նշեց, որ դատարանն իր հայտարարությամբ խախտել է օրենքը, ըստ նրա, սակայն, միայն այս հանգամանքը չէ բացարկի հիմքը, այլ այն, որ «պրակտիկայից չբխող պնդումը դատավորը կատարել է պատասխանողի՝ ՀՀ վարչապետի կողմից տրված ոչ օրինական լիազորագիրը լեգիտիմացնելու նպատակով»։ «Դուք կանխակալ մոտեցում ունեք այս գործով կողմերից մեկի՝ վարչապետի նկատմամբ, որը դրսևորվում է …

Հայաստանի, Արցախի ու տարածաշրջանի համար 2021-ի ալեկոծ տարում ՍիվիլՆեթը ևս ստիպված էր անդադար հաղթահարել դժվարություններ ու մարտահրավերներ՝ անելով իր ուժերի ներածն ու նույնիսկ ավելին։ Սահմանային շարունակվող արյունալի բախումները, ներքաղաքական անկայունությունը, հասարակության, քաղաքականության ու մեդիայի բևեռացումը, տնտեսական ու անվտանգային մարտահրավերները ստիպեցին և շարունակում են ստիպել, որ շատ հաճախ մենք ցատկենք ու գործենք մեր սովորական կարողություններից ու գրպանից անդին։ Հետպատերազմյան Արցախում ծառացած մարդասիրական ու այլ մարտահրավերներին արձագանքելու մեր համեստ ներդրումն էր Ստեփանակերտում մեր գրասենյակի ու աշխատակազմի ընդլայնումը։ Իրավիճակում, երբ արտասահմանյան լրագրողների մուտքն Արցախ արգելված է քաղաքական ինչ-ինչ նկատառումներով, ՍիվիլՆեթի ուսերին բեռն ավելացել է՝ այստեղից տրամադրելու անաչառ ու հայկական տեղեկատվություն, այդ թվում՝ անգլերեն ու ռուսերեն։ ՍիվիլՆեթը շարունակում է մնալ միակ լրատվամիջոցը, որը բյուրո ունի Արցախում։ Շատ շուտով Ստեփանակերտի մեր գրասենյակում կրթական-աշխատանքային անկյուն կունենանք տեղի դպրոցականների ու ուսանողների համար, որոնք կստանան լրագրության, լուսանկարչության և վիդեոմոնտաժի հմտություններ ու նաև կթղթակցեն՝ բարձրաձայնելով իրենց շուրջ տեղի ունեցող ամեն լավ ու վատի մասին։ Հետպատերազմյան Հայաստանում անվտանգային մարտահրավերները թակեցին հատկապես Սյունիքի դռները։ Երևանյան մեր թիմը բազմաթիվ անգամ եղավ ճակատամերձ դարձած գյուղերում, առաջին ձեռքից լուսաբանեց սահմանային զինված բախումները, ներկայացրեց մարդկանց պատմություններն ու խնդիրները, քշեց ճանապարհներով, որ դժվար է անվանել ճանապարհ, որոնք միակ կապն են շրջափակման մեջ հայտնված գյուղերի համար։ Լրիվ շարքից դուրս եկավ մեր մեքենան, բայց՝ ոչ մենք։ Հոկտեմբերին գրասենյակ …

«Չի կարելի ծաղրել միջազգային հանրությանը. միջազգային հանրությունը ձեզնից պատասխան է ուզում, չի ասում՝ ինչ պատասխան։ Նա իր անելիքը գիտի»։ «Իրականում, սակայն, Ղարաբաղի հակառակորդը միջազգային հանրությունն է, որին մենք, փաստորեն, ձեռնոց ենք նետել։ Չհասկանալ այս պարզ իրողությունը կնշանակի մեր ժողովրդին մատնել դաժան փորձությունների»։ «Պետք է իրատես լինել և հասկանալ, որ միջազգային հանրությունը երկար չի հանդուրժելու Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրադրությունը, քանի որ այն սպառնում է տարածաշրջանային համագործակցությանն ու անվտանգությանը»։ Երեք մեջբերումներն էլ Լևոն Տեր-Պետրոսյանից են․ առաջինը նա ասել է 28 տարի առաջ՝ 1993-ի հունիսի 14-ին, Ստեփանակերտում, երկրորդը գրել է 1997-ի նոյեմբերի 1-ին՝ 24 տարի առաջ, «Պատերա՞զմ թե՞ խաղաղություն. լրջանալու պահը» հոդվածում, իսկ երրորդը ասել է 1998-ի հունվարի 8-ին՝ Անվտանգության խորհրդի ընդլայնված նիստում։ Տեր-Պետրոսյանն, իհարկե, միակը չէր, որ խոսում էր այս մասին։ Վերջին 20-25 տարիների ընթացքում այս ահազանգը հնչեցնողներ էլի են եղել։ Քիչ են եղել, բայց եղել են։ Զգուշացրել են, որ անհեռանկար, սադրիչ, սեփական հնարավորություններին անհամաչափ քայլերն աղետի են հանգեցնելու։ Ասել են, որ չպետք է անտեսվեն միջազգային հանրության պահանջներն ու առաջարկները։ Ասել են, որ պետք է լինել իրատես, հրաժարվել մաքսիմալիստական ծրագրերից, օր առաջ գնալ Ղարաբաղի հարցի խաղաղ կարգավորման ճանապարհով և խաղաղություն հաստատել տարածաշրջանում, ինչից, առաջին հերթին, Հայաստանն է շահելու։ Նրանց ձայնը, սակայն, չի լսվել, խլացել է ռազմահայրենասիրական աղմուկի մեջ։ Իսկ այժմ, երբ …

Մոսկվան չի հավատում, որ Թուրքիան կգնար նման քայլի «Մենք իսկապես առանձնահատուկ լավ հարաբերություններ ունենք Թուրքիայի հետ, բայց այս դեպքում, ցավոք, հաստատվում են մեր մտավախությունները, որ ուկրաինացի զինվորականներին զենքի նման տեսակների մատակարարումը կարող է հանգեցնել շփման գծում իրավիճակի ապակայունացմանը», ասել է Կրեմլի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը՝ մեկնաբանելով Թուրքիայի կողմից Ուկրաինային անօդաչու սարքերի մատակարարումը։ Նախօրեին, ըստ ուկրաինական զլմ-ների, Դոնբասում ուկրաինացի զինվորականներն առաջին անգամ ռուսական հրետանային կետի դեմ կիրառել են «Բայրաղթար» հետախուզական և հարվածային անօդաչու համակարգը։ Ռուսաստանը Դոնբասի ներկայացուցիչների հետ ստուգում է Ուկրաինայի կողմից թուրքական «Բայրաղթար» անօդաչու թռչող սարքի օգտագործման մասին տեղեկատվությունը, հայտարարել է ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը։ «Սկզբունքորեն, պատմությունը, իհարկե, պետք է ստիպի մտածել բոլոր նրանց, ովքեր հավանություն են տալիս Ուկրաինայի քմահաճ պահանջներին այն մասին, որ նա վաղը պետք է ընդունվի ՆԱՏՕ: Եվ, իհարկե, ստիպել մտածել նրանց, ովքեր զինում են Կիևի ռեժիմը, որը վերահսկվում է նեոնացիստների կողմից», ասել է նախարարը։ Հիշեցնենք, որ Էրդողանը հայտարարել էր, որ Կիևին զենք մատակարարելու մասին պայմանավորվածություններն ուղղված չեն երրորդ երկրների դեմ։ «Մենք անօդաչու սարքեր ենք վաճառում նրանց, ովքեր մեզ դիմում են... Այս գործարքը [Ուկրաինայի հետ] Ռուսաստանի դեմ չէ», վստահեցրել էր Թուրքիայի արտգործնախարար Չավուշօղլուն։ Ռուսաստանը նույն բանը ասում էր Հայաստանին, երբ Երևանից բողոքներ էին հնչում, թե ինչպես Հայաստանի ռազմավարական դաշնակիցը կարող է ժամանակակից հարձակողական զենք վաճառել Հայաստանի հակառակորդին։ …

Հայաստանում օրեցօր ավելի ու ավելի հաճախ է հնչում այն միտքը, թե մեզ միայն իշխանափոխությունը կփրկի։ Բայց արդյո՞ք միայն իշխանափոխությունը բավարար է, ու հենց որ այս ապիկարները հեռանան՝ բոլոր հարցերը միանգամից լուծվելու են։ Խնդիրն իշխանափոխության անհրաժեշտությունը չէ․ այս իշխանությունների յուրաքանչյուր օրը նորանոր սպառնալիքներ է ստեղծում Հայաստանի համար, և սրանց՝ օր առաջ հեռանալը բացարձակ առաջնահերթություն է։ Խնդիրն ընդամենը այն է, որ մեզանում, որպես կանոն, մարդիկ իշխանափոխություն են պահանջում ոչ թե այն պատճառով, որ տվյալ իշխանություններն, ասենք, երկիրը տարել են սխալ ուղղությամբ, այլ որովհետև իշխանափոխությունն ընկալում են որպես նրանցից վրեժ լուծելու միջոց։ 1998-ին, օրինակ, շատերը ցնծությամբ ընդունեցին պալատական հեղաշրջումը զուտ այն պատճառով, որ ուզում էին վրեժ լուծել «մութ ու ցուրտ տարիների» համար ու չէին ուզում լսել ո՛չ շրջափակման, ո՛չ պատերազմի, ո՛չ հաղթանակի մասին, ու թքած ունեին, որ էներգետիկ ճգնաժամը հենց Լևոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք է հաղթահարվել, ոչ թե հեղաշրջումից հետո։ Ավելի ուշ նույն այդ զանգվածը Քոչարյանի ու Սերժ Սարգսյանի հրաժարականն էր պահանջում ոչ թե այն պատճառով, որ նրանք սխալ ճանապարհ էին ընտրել՝ փորձում էին սառեցնել արցախյան հակամարտությունն ու պետության ռազմավարական ենթակառուցվածքներն էլ հանձնում էին Ռուսաստանին, այլ որովհետև ուզում էին վրեժ լուծել նրանց ազգուտակի թալանած միլիարդների համար։ Նիկոլ Փաշինյանն, ի դեպ, շատ լավ հասկացել էր դա, դրա համար էլ գնաց ոչ թե 2008-ի ճանապարհով (երբ …

Միքայել Մինասյան. Հանկարծակի «օբյեկտիվ» դարձածը Հեղափոխությունից հետո ակտիվացել են շատերը, դրանց թվում՝ քաղաքական ստվերից դուրս եկած Սերժ Սարգսյանի փեսա Միքայել Մինասյանը, որի անվան հետ էին կապում 2008 թվականից հետո իշխանական քարոզչական վերահսկողությունը: Մի քանի հոդվածներով աշխարհաքաղաքական տարբեր կենտրոններին մեսիջներ հղած Մինասյանն այս անգամ արձագանքել է Մարտի մեկի հետ կապված վերջին քննարկումներին և մասնավորապես՝ մարտի 1-ից առաջ սահմանից Երևան զինվորականներ բերելու հարցի վերաբերյալ թեժ բանավեճերին, որոնց կենտրոնում այս անգամ հայտնվել է ԼՂՀ ՊԲ հրամանատարի նախկին տեղակալ Սամվել Կարապետյանը: Եվ ահա մեր «հերոսը» հայտարարում է, թե վերջին 30 տարվա մեր հերոսների հանդեպ «վհուկների որս» է հայտարարվել, որի շրջանակներում էլ «թիրախավորվել է» Կարապետյանը: Եվ որպեսզի իր խոսքին անաչառություն հաղորդի, մեր «հերոսը» հայտարարում է, թե իր համար հավասարապես հերոսներ են Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, Ռոբերտ Քոչարյանը և Սերժ Սարգսյանը: Ընդհանրապես, քաղաքական դաշտը համահարթեցնելու, բոլոր գործիչներին հավասարեցնելու, մի նժարի վրա դնելու ջանքերը նոր չեն: Այսպես են արել և անում բոլոր նրանք, ովքեր, իրենց մտքին եղած քաղաքական մեսիջը տարածելու համար, փորձում են տպավորություն ստեղծել, թե իրենք որևէ մեկի կողմնակիցը չեն և կամ՝ բոլորին էլ նույն աչքով են նայում: Այսինքն, կեղծ օբյեկտիվություն են խաղում: Այս ամբողջ պատմության մեջ ապշելուն այն է, որ նույն բանն անում է ինքը՝ Մինասյանը: Ապշելու, քանի որ նա զարթնել ու հանկարծ որոշել է «օբյեկտիվ» դառնալ, …

Արդեն աջից ու ձախից ավելի հաճախ է բարձրաձայնվում, որ Ռոբերտ Քոչարյան-Սերժ Սարգսյան զույգի և Նիկոլ Փաշինյանի կառավարման միջև այլևս տարբերություն չկա։ Համամիտ չեմ, ահագին տարբերություններ կան։ Վերոնշյալ զույգը նորանկախ Հայաստանի առաջին տարիների պատմությունը՝ հաջողություններն ու հաղթանակները, սեփականաշնորհում էր, անհաջողությունները վերագրում Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, իսկ Նիկոլ Փաշինյանի կեղծելու և խեղաթյուրելու հնարավորությունները լայնարձակ են՝ մի ողջ երեսնամյակ է նրա «ոտքերի տակ» ու ոնց ուզում է՝ կոխկռճում է։ Ճիշտ է, ինքն ասում է՝ ինքն էլ իրեն հերքում է, հետո իր հերքածը հաստատում է, հետո նորից է հերքում, հետո՝ միաժամանակ և՛ հերքում է, և՛ հաստատում է, բայց դե՝ կարիք չկա իրար խառնվելու, պրպտուն հեղափոխական է՝ հնարավորություն է տալիս «հպարտ քաղաքացիներին», որ իրենք կողմնորոշվեն, թե ո՛րը սուտ ասաց, ո՛րը՝ ճիշտ։ Պետության առաջին դեմքի լուսանկարների «պատադաջումն» առանձնակի դաժանությամբ քննադատող Նիկոլ Փաշինյանի վարչապետացումից հետո պարզվեց, որ ինքն էլ դեմ չէ՝ ընթացիկ «մեծ առաջնորդի» լուսանկարի բազմացմանը՝ դրանից բխող սովետահոտ հետևանքներով։ Բայց մի տարբերություն, այնուամենայնիվ, կա. Փաշինյանի ենթականերին իրենց գլխավերևներում շեֆի լուսապայծառ պատկերի մեխումը հոգու ճիչի արդյունք է, ոչ թե պարտադրանք՝ ի տարբերություն նախկինների։ Իսկ թե ինչու է բոլոր ՔՊ-ականների հրավառ հոգիները միաժամանակ ու միանման ճչացել, գիտությունը դեռևս չի պարզել այդ առեղծվածը։ Բայց կպարզի. հոգեբուժությունը նորանոր բարձունքներ է նվաճում՝ չվհատվեք։ Դե, ցուցարարներին քաշքշելը, ոստիկանատներ քարշ տալը «բարի, գեղեցիկ ավանդույթ» է, …

Երկիրը մի անգամ ճակատամարտ է շահել և չգիտի ինչպես վարվել այդ հաղթանակի հետ Գյուղերի, դաշտերի, ճանապարհների, մարդկանց ու անասունների շնչի վրա ծանրանում է ամռան երաշտի, աշնան անբերրիության, ձմռան անփողության ու գարնան անհեռանկարայնության թանձրացող մաղձը: Քաղաքների լուսաբացների ու իրիկունների սառը լույսի մեջ սարսռելիորեն ահռելի ու անտեր՝ վեր են հառնում տարիներ առաջ մեռած մեծ երկրի մեռած գործարանների ուրվականները: Անցյալի բետոնակուռ ու մետաղաձույլ ուրվականների, չքավորության գույն առած կվարտալների ստորոտներում՝ գժանոցի բակում մտահոգ ու աճապարանքով զբոսնող գժերի նման, հածում են զրկանքի համազգեստով մարդ արարածները: Այդ ուրվական-քաղաքների ուրվական-կվարտալների բնակիչները ապրում են որպես ուրվական-քաղաքացիները արդեն գոյություն չունեցող մի երկրի, և չեն ուզում հավատալ այդ երկրի չգոյությանը: Չեն հավատում, սպասում են հրաշքի և հավատում են, թե այդ չեղած երկրի՝ անհոսանք, անհումք, անփող, անշուկա թողած ավերակները մի օր կաշխատեն: Եվ ամեն մի քաղաքականացված ստահակ, ասպարեզ գալով, իր պարտքն է համարում նյարդերի կծիկ դարձած այս մարդկանց հոգին տակնուվրա անել, ամեն անգամ խաբելով, թե հնարավոր է, որ այդ ուրվականները մի օր շունչ առնեն: Մարդիկ հավատում են: Հետո դադարում են հավատալ: Հետո էլի հավատում են: Հետո դադարում են հավատալ… Այսպես՝ մի կողմից մեռնում են, մի կողմից քոչում են ընտանիքներով: Իսկ լածիրակների նորանոր ու նորածիլ բանդաներ, որ այդ երկրում կուսակցություններ են կոչվում, շարունակում են սնուցողին ու հարազատին կորցնելուց գլուխը կորցրած մարդկանց հոգին …